DZIECKO GOTOWE DO PODJĘCIA NAUKI W SZKOLE

Dziecko przekraczające próg szkolny, powinno posiadać zespół umiejętności przydatnych w
szkole, określanych jako dojrzałość szkolna. Dojrzałość szklona to gotowość dziecka do rozpoczęcia
systematycznej nauki, to gotowość do wejścia w nowe obowiązki i nowe środowisko. tym pojęciem
określa się zarówno dojrzałość fizyczną jak umysłową, społeczną i emocjonalną.
Dojrzałoś umysłowa dziecka przejawia się w zainteresowaniu nauką, zwłaszcza czytaniem,
pisaniem, liczeniem, zaciekawianiem zjawiskami zachodzącymi w najbliższym otoczeniu. Dziecko
dojrzałe umysłowo potrafi skupić uwagę przez dłuższy czas na tej samej czynności, potrafi z uwagą
śledzić treść opowiadanej czy czytanej bajki. Jego mowa jest poprawna pod względem artykulacyjnym, a
słownictwo jest na tyle bogate, że bez problemu potrafi porozumiewać się z innymi. Nie ma problemów
ze zrozumieniem przekazywanych wiadomości, poleceń, instrukcji czy treści czytanego opowiadania,
bajki, lektury. O poziomie umysłowym dziecka mogą świadczyć jego rysunki. Rysunki dzieci dojrzałych
są bogate w treść, kolory, zawierają dużo szczegółów, są prawidłowo rozmieszczone na kartce. Przy
odwzorowywaniu zachowany jest właściwy kierunek, od lewej do prawej krawędzi kartki i z góry na dół.
Oceniając dojrzałość umysłową dziecka, bierze się pod uwagę również poziom rozwoju percepcji
wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz analizy i syntezy słuchowej. Te funkcje w dużej
mierze decydują o opanowaniu umiejętności pisania i czytania.
Dziecko dojrzałe społecznie prawidłowo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłym, potrafi
współżyć w zespole, przestrzegać reguł życia w zbiorowości, przestrzegać zawartych umów.
Charakteryzuje go zdyscyplinowanie, obowiązkowość, samodzielność. Samodzielność dotyczy nie tylko
czynności samoobsługowych jak ubieranie się, mycie, czesanie, ale dotyczy także samodzielnego
przygotowania lekcji, spakowania tornistra, a także samodzielnego podejmowania prawidłowych decyzji
w różnych sytuacjach społecznych. Dziecko dojrzałe społecznie dobrze się czuje w nowym środowisku
szkolnym, z chęcią podejmuje zadania na rzecz innych. Przejawem niedojrzałości społecznej jest stałe
absorbowanie uwagi nauczyciela, domaganie się ciągłego wyróżniania i dążenie do uprzywilejowanej
pozycji w klasie. Dzieci niedojrzałe społecznie mogą też izolować się od grupy, stronić od kolegów,
unikać wspólnych zabaw łatwo poddawać się dominacji kolegów, wykazywać bierność, nieśmiałość,
lękliwość, małomówność.
Dojrzałość fizyczna to ogólna sprawność organizmu i zdrowie dziecka. Długotrwałe choroby,
defekty fizyczne i inne dolegliwości organizmu utrudniają pracę szkolną dziecka. Dziecko szkolne
dysponować musi odpowiednim zasobem sił fizycznych i odpornością na zmęczenie. Wielogodzinne
siedzenie w ławce, noszenie ciężkiego tornistra szkolnego i wykonywanie różnych zadań umysłowych
jest trudne nawet dla dziecka zdrowego, silnego i sprawnego. Przy takich czynnościach jak pisanie,
rysowanie, wycinanie, wydzieranie, konstruowanie, nawlekanie koralików i innych pracach plastyczno-
technicznych potrzebna będzie dziecku dobra sprawność rąk, koordynacja ruchowa i koordynacja
ruchowo-wzrokowa. W przeciwnym wypadku ruchy będą powolne, nieharmonijne, sztywne, mało
precyzyjne. Dziecko o prawidłowym rozwoju ruchowym potrafi przez chwilę stać na jednej nodze,
skakać na jednej nodze, przeskakiwać przez przeszkody. Dobra koordynacja ruchowa umożliwi mu jazdę
na rowerze, rolkach, nartach.
Dojrzałość emocjonalna to zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć, to
odpowiednia do wieku umiejętność panowania nad swoimi emocjami i kontrolowania ich. Dziecko
dojrzałe emocjonalnie prawidłowo reaguje na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania i
postępów w nauce, nie załamuje się z byle powodu. Dziecko niedojrzałe emocjonalnie jest wybuchowe,
drażliwe, agresywne, złości się lub płacze z błahego powodu, często popada w konflikty z kolegami.
Może też być zahamowane, zlęknione, niepewne, napięte, nadwrażliwe. Taki typ dziecka boi się
głośniejszych uwag nauczyciela nawet, gdy nie dotyczą ich samych. Czasami skarżą się na bóle głowy,
brzucha, przed wyjściem do szkoły mają biegunkę czy wymioty.
Zdarza się, że niektóre dzieci nie osiągają dojrzałości szkolnej w siódmym roku życia i z tego powodu
odraczane są z obowiązku szkolnego. Te dzieci wymagają szczególnej troski i fachowej pomocy. Wśród
dzieci przekraczających próg szkolny są takie, które wchodzą w obowiązki szkolne z niepełną
dojrzałością. Tym dzieciom również potrzebna jest specjalistyczna pomoc, bo narażone są na poważne
niepowodzenia szkolne.